Dader of slachtoffer van seksuele uitbuiting

Rapport ‘Weet jij wie ik ben?’

STEVIG onderkent een duidelijk verband tussen daders van (seksuele) uitbuiting en slachtoffers die de SGLVG-instelling in behandeling heeft. Vandaar dat STEVIG in 2023 is gestart met het verkennend programma ‘Dader of slachtoffer van seksuele uitbuiting’.

Aan de hand van deze verkenning wordt onder andere gekeken in hoeverre daders en slachtoffers effectief te behandelen zijn en of er passend beleid opgesteld kan worden om dit soort misdrijven te voorkomen. Onder de titel: ‘Weet jij wie ik ben?’ is begin 2024 het eindrapport gepubliceerd.

Dit rapport is tot stand gekomen in samenwerking met verschillende partners waaronder de Nationaal Rapporteur Mensenhandel en Seksueel Geweld tegen Kinderen, De Borg, CoMensha en Kenniscentrum LVB.

Klik op een van onderstaande knoppen of lees door:

Zeker zij die kwetsbaar zijn, zoals mensen met een licht verstandelijke beperking, moeten onmiddellijk behandeld kunnen worden. Het risico dat ze onder gelijkgestemden de fijne kneepjes van het criminele vak leren, is veel te groot. Uit wetenschappelijke studies blijkt ook dat daders zich nauwelijks laten afschrikken door (hogere) straffen.

Het doel van de programmatische verkenning is te kijken in hoeverre daders en slachtoffers effectief te behandelen zijn en om passend beleid op te stellen om dit soort misdrijven te voorkomen. STEVIG probeert met de verkenning meer inzicht te verkrijgen in de persoonsachtergronden van daders en slachtoffers. Dat is van belang om aansluitende behandeling te vinden, bijvoorbeeld naast de straf die daders wordt opgelegd. “Effectieve behandelingen voor daders, die in de meeste gevallen ook slachtoffer zijn (geweest), kunnen helpen de recidive terug te dringen,” aldus de directeur van STEVIG, Ben Van Broeckhoven.

Uit de programmatische verkenning komt een schets naar voren van daders die voornamelijk getraumatiseerde individuen zijn. Veelal jonge mannen, in het criminele circuit opgegroeid, zijn zelf slachtoffer geweest van onder andere huiselijk geweld, seksueel misbruik en emotionele verwaarlozing. Wat ook opvalt is dat veel daders hun vader hebben moeten missen in hun opvoeding. Bij sommige daders is een licht verstandelijke beperking vastgesteld.

Het is een belangrijk aandachtspunt omdat het vermoeden bestaat dat de lvb problematiek een niet te verwaarlozen factor is bij andere vormen van criminaliteit. Dit vermoeden wordt ook gestaafd door het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (CCV). In de wegwijzer Jeugd en Veiligheid wordt gesteld dat ongeveer 45 procent van alle mensen die in de gevangenis zitten, veroordeeld voor uiteenlopende delicten, een LVB hebben. Het Landelijk Kenniscentrum LVB stelt dat (fysieke) agressie delicten vaker gepleegd worden door mensen met een licht verstandelijke beperking dan door mensen die normaal begaafd zijn.

De programmatische verkenning ‘Dader of slachtoffer van seksuele uitbuiting’ werpt een blik op de complexe realiteit van seksuele uitbuiting en geeft inzicht in de overlap tussen dader- en slachtofferschap. De geïdentificeerde biologische, sociaal/culturele en psychologische kenmerken van daders, afkomstig uit een veelvoud aan bronnen laten een schets zien met overeenkomstige (gedrags-) kenmerken die ook bij de doelgroep van SGLVG-instellingen kunnen voorkomen.

Een goed daderbeeld biedt de mogelijkheid om te werken aan passende resocialisatie voor daders van seksuele uitbuiting. De Nationaal Rapporteur heeft dit aanbevolen in de laatste Dadermonitor Mensenhandel (2022). De Staatssecretaris van Sociale Zaken en de Minister voor Rechtsbescherming hebben in reactie hierop de kamer toegezegd om aan de slag te gaan met deze aanbeveling. Het Ministerie van Justitie en Veiligheid heeft mede hierdoor aansluiting gezocht met de programmatische verkenning ‘Dader of slachtoffer van seksuele uitbuiting’.

Betrokken ketenpartners van het verkennend programma ‘Dader of slachtoffer van seksuele uitbuiting’ zijn onder andere de Nationaal Rapporteur Mensenhandel en Seksueel Geweld tegen Kinderen, het Landelijk Kenniscentrum LVB, de Fontys Hogeschool, Breda University of Applied Science, Bureau Beke, Koraal, Politie, Reclassering, het Openbaar Ministerie, het ministerie van Justitie en Veiligheid en zorgorganisatie Dichterbij, waar STEVIG onderdeel van is.

De verkenningsresultaten, gepubliceerd in het eindrapport ‘Weet jij wie ik ben?’, bieden een aanvullend beeld op de bevindingen die de Nationaal Rapporteur Mensenhandel en Seksueel Geweld Tegen Kinderen in het daderonderzoek van februari 2024 naar buiten bracht. Dit wordt door beide partijen als zeer waardevol gezien. De Nationaal Rapporteur en STEVIG organiseerden in juni 2024 gezamenlijk een symposium rond dit thema.

Het verkennend programma ‘Dader of slachtoffer van seksuele uitbuiting’ wordt geleid door Marcel Lieskamp en Jelske van Leeuwen.

Mail voor meer informatie of contact: info@stevig.nl

ISBN/EAN: 978-90-9038723-9
Titel: Dader of slachtoffer van seksuele uitbuiting
Ondertitel: Weet jij wie ik ben?