Stevige praat door Laura: ‘Dit werk laat je elke keer verbazen’.

Van bovenstaande heb ik een voorbeeld, welke ik niet snel zal vergeten. Ik werkte toen op ‘de Pleinen’. Dit is een behandelkliniek voor de SGLVG doelgroep (sterk gedragsgestoord licht verstandelijk gehandicapt), waar mensen verblijven voor behandeling met als doel nieuw gedrag aan te leren zodat ze, passend bij het ziektebeeld, op hun manier grip op hun leven krijgen. De afdeling was destijds gesloten, wat betekent dat de buitendeuren op slot waren. Dit was zo, omdat er cliënten verbleven met een gedwongen kader zoals een Rechtelijke Machtiging. Zij wilden dus niet verblijven op de afdeling wat het onttrekkingsrisico groot maakt, vandaar de gesloten deur.

Hier verbleef B. Ik was persoonlijk begeleider van haar. B. is een jonge vrouw van 20 jaar met twee kanten. Enerzijds haar beschadigde kant, waarin jeugdtrauma’s en destructief gedrag zit wat niet helpend is om een gezond leven te leiden. Anderzijds heb ik nog nooit zo hard kunnen lachen met een cliënt als met haar en heeft zij een zacht en lief karakter, wat verborgen zit onder haar psychiatrische kant. Ik vind het in dit werk zo belangrijk om ook de leuke en gezonde kanten van de cliënten te blijven zien. Dat maakt het werken menselijk en ook dragelijk. Want soms kan het best pittig zijn en dan werkt dit verlichtend.

Net als iedereen dat wel eens heeft, had B. in deze situatie geen goede dag. Dit betekende voor haar dat zij alle negatieve emoties en gedachten aan het opkroppen was en niet met ons daarover wilde praten om te ventileren. Zij lag toen op haar kamer in bed, helemaal donker, met haar gezicht naar de muur en bleef begeleiding maar wegsturen. ‘Ik wil niet praten, ga weg, laat me met rust!’, riep ze als wij contact wilden maken. Of ze bleef doodstil en negeerde ons. Je kunt je voorstellen dat dit een moeilijke situatie was voor ons als begeleiders, want wij zagen de cliënt het steeds moeilijker krijgen en we mochten haar niet helpen. Met alle risico’s van dien, want wie weet wat ze verder in haar hoofd haalt.

Dit liet ons nadenken over wat we nou eigenlijk aan het doen waren. In feite wilden wij haar helpen, dat zij ging praten over wat haar bezig hield en het contact aan gaan. We stonden helemaal niet stil bij wat zij wilde, wat haar behoefte was. Die spiegel kregen wij voorgehouden doordat wij continu werden weggestuurd en dus niet aansloten bij deze cliënt. We drukten door en bleven bij haar langsgaan. Door de spiegel die zij ons voor hield zijn we vanuit haar ogen naar deze situatie gaan kijken en hebben we ons ingebeeld wat wij fijn zouden vinden in deze situatie. Deze cliënt met hechtingsproblemen vindt het eigenlijk heel eng als mensen dichtbij komen en stoot ze het liefste af door ze weg te sturen. Praten over wat je voelt en denkt is natuurlijk een vorm van dichtbij komen.

Wij wilde haar laten zien dat we er ook voor haar waren in tijden dat het minder goed met haar ging, maar door hierbij stil te staan kwamen we erachter dat dat ook op een andere manier kon dan door te praten. Namelijk, nabijheid bieden in stilte en haar op deze manier laten ervaren dat we ook door niets te zeggen de ruimte kunnen laten vullen met acceptatie en rust.

En daar zat ik dan, in een donkere kamer met een jonge vrouw dat in conflict met zichzelf was of ze me nou wel of niet weg moest sturen. Ik had uitgesproken dat ik er alleen bij kwam zitten en er op die manier ook voor haar kan zijn. Ik denk dat zij voelde dat ik haar grens accepteerde en niet van haar verwachtte dat zij zou praten. Na een aantal minuten stilte hoorde ik haar stem, snikkend en kwamen er kleine woorden uit die lieten blijken dat ze het moeilijk had. Ik mocht op haar bed komen zitten en langzaam kwam er steeds meer contact. Met steeds meer woorden kon zij betekenis geven aan alle moeilijke gedachten en gevoelens. Samen probeerde we deze te ordenen en kleiner te maken.

Verder in haar traject probeerden we manieren te verzinnen hoe zij op haar manier kon aangeven wat ze moeilijk vond. Langzamerhand kwamen dit soort momenten steeds minder vaak voor en leerde zij een gezondere manier om met gedachten en gevoelens om te gaan. Inmiddels is deze cliënt uitbehandeld en heeft zij grote stappen gemaakt in het toelaten en bespreekbaar maken van gedachten in plaats van deze weg te drukken en hulp niet accepteren. Ze heeft inmiddels ervaren wat het oplevert om moeilijke situaties samen op te lossen in plaats van alles alleen te willen doen. Maar we weten allemaal dat hulp vragen en accepteren soms moeilijk is, we zijn tenslotte allemaal mensen toch?

Laura Goedee
Dienstverlenend coördinator i.o (Pleinen/FPA)